Dr. Marcel de Zoete - Het microbioom in relatie tot gezondheid en ziekte
Dr. Marcel de Zoete besprak de belangrijke rol van het microbioom in gezondheid en ziekte. Hij benadrukte hoe het microbioom betrokken is bij voedselvertering, vitaminenproductie en immuunsysteemontwikkeling, en dat het bescherming biedt tegen pathogenen. Een gezond microbioom wordt gekenmerkt door diversiteit, butyraatproductie en lage chronische ontsteking. Marcel vergeleek de relatie tussen microbioom en gezondheid met het kip-en-ei-dilemma: beïnvloedt een veranderend microbioom ziekten, of beïnvloeden ziekten het microbioom? Hij concludeerde dat deze relatie per ziekte verschilt en vaak complex is, zoals aangetoond in zijn bespreking van inflammatoire darmziekten (IBD) en hun invloed op het functioneren van een gezond microbioom.
Dr. Mirjam Bloemendaal - Leefstijl en de darm-brein-as
Dr. Mirjam Bloemendaal besprak de invloed van leefstijl op de darm-brein-as. Ze legde uit dat voeding, stress en sociale interacties niet alleen het microbioom beïnvloeden, maar ook ons brein. Ze besprak drie routes van communicatie tussen darmen en brein: de nervus vagus, het immuunsysteem en de neuro-metabole route. Onderzoek toont aan dat een verstoord microbioom gerelateerd is aan mentale aandoeningen zoals ADHD en autisme. Ze presenteerde veelbelovende onderzoeksresultaten naar de positieve relatie tussen gezonde voeding en probiotica en deze aandoeningen. Ze benadrukte dat voeding en darmgezondheid een belangrijke rol spelen in de bredere gezondheid van het brein.
Prof. Dr. Clara Belzer - De ontwikkeling van het darmmicrobioom gedurende het leven
Prof. Dr. Clara Belzer besprak de ontwikkeling van het darmmicrobioom door het leven heen. Ze legde uit dat darmbacteriën belangrijk zijn voor vezelafbraak, vitamineproductie en het versterken van het immuunsysteem. Vezels worden gefermenteerd in de dikke darm, waarbij korteketenvetzuren geproduceerd worden die een gezonde darmfunctie ondersteunen. Bij de geboorte krijgen baby’s hun eerste microbiota, voornamelijk via de vaginale weg. Keizersnedes en antibiotica kunnen dit proces verstoren. Moedermelk ondersteunt de groei van gezonde bacteriën door specifieke vezels (HMO’s). Clara benadrukte dat vroeggeborenen vaak voedingsaanpassingen nodig hebben om een gezond microbioom optimaal te laten ontwikkelen en functioneren gedurende hun leven.
Carlijn Wagenaar - Het microbioom en chronische ontstekingsziekten
Arts-onderzoeker Carlijn Wagenaar sprak over het effect van voedingsinterventies op chronische ontstekingsziekten in relatie tot het microbioom. Hoewel de levensverwachting gemiddeld 81 jaar is, worden veel mensen al rond hun 43e chronisch ziek. Veelvoorkomende aandoeningen zijn reumatoïde artritis (RA) en artrose. RA treft een derde van de westerse bevolking, waarvan minder dan de helft in remissie is, en artrose treft 10%. Leefstijlfactoren zoals ongezonde voeding, inactiviteit, stress en slaaptekort dragen bij aan ontsteking. Haar onderzoek toont aan dat interventies zoals beweging, plantaardige voeding, slaap en ontspanning de klachten significant kunnen verminderen. Het darmmicrobioom speelt ook een rol, waarbij dysbiose kan bijdragen aan ontsteking en reuma. Diversiteit in vezelrijke voeding kan een lekkende darmwand verbeteren en chronische ziekten verminderen.
Prof. dr. ir. Remco Kort - Onderzoek naar het effect van vezelrijke voeding op het microbioom
Remco Kort presenteerde zijn onderzoek ‘Geef om je buik. Vezels en gefermenteerde producten zijn essentieel voor een gezond microbioom. In deze interventiestudie met een ‘citizen science’-aanpak werden de effecten van vezels en gefermenteerde voeding op het darmmicrobioom onderzocht. Vezels worden omgezet in korteketenvetzuren, die het immuunsysteem ondersteunen en de darmfunctie bevorderen. Leefstijlfactoren zoals voeding en hygiëne beïnvloeden de samenstelling van het microbioom. De vezelinname steeg in de studie van 20 naar 38 gram, wat leidde tot een verhoogde microbiële diversiteit. Hoewel gefermenteerde voeding een stijgende diversiteit liet zien, bleek dat de bacteriën die daarbij werden gevonden niet rechtstreeks uit de voeding kwamen.
Marieke van der Put - Praktische vertaalslag - voeding en het microbioom
Diëtist en gezondheidswetenschapper Marieke van der Put besprak hoe voeding invloed heeft op het microbioom. Marieke inspireerde ons om zelf te fermenteren. Daarnaast benadrukte ze het belang van vezels voor een gezond microbioom. Vezels zitten in peulvruchten, volkorenproducten, groenten, fruit, noten en zaden. Niet-fermenteerbare vezels zorgen voor een goede stoelgang en verzadiging, terwijl fermenteerbare vezels je bloedsuiker stabiliseren, cholesterol verlagen en maaglediging vertragen, en je darmbacteriën smullen ervan. Marieke raadt aan vezels uit voeding te halen in plaats van supplementen, omdat voeding ook vitamines, mineralen en antioxidanten bevat. Ultra-bewerkte producten en te veel dierlijke producten kunnen je microbioom verstoren. Ten slotte gaf ze praktische tips om darmgezondheid te monitoren zonder dure testen.
Prof. Dr. Ir. Ger Rijkers - Zin en onzin van probiotica bij gezondheid en ziekte
Prof. Dr. Ir. Ger Rijkers presenteerde een kritische (en humoristische) analyse van het gebruik van probiotica in relatie tot gezondheid en ziekte. Hij legde uit dat probiotica levende micro-organismen zijn die, in de juiste hoeveelheden, gezondheidsvoordelen kunnen bieden. Ger benadrukte dat hoewel het darmmicrobioom over het algemeen stabiel is, het uit balans kan raken door factoren zoals antibiotica. Probiotica kunnen het herstel van microbiële diversiteit versnellen. Hij besloot met een drie-stappenplan voor het kiezen van de juiste probiotica: evaluatie van effectiviteit, beschikbare producten in Nederland en uiteindelijk gerichte aanbevelingen voor specifieke probiotica om de gezondheid te bevorderen.
